Imperiu suri

Imperiu suri (de 1540 a 1556 (Gregorianu))
estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Delhi
Forma de gobiernu	Sultán
Xeografía

La dinastía Suri (en paxtu د سوریانو ټولواکمني) foi una dinastía musulmana d'orixe afganistanu que reinó sobre un vastu territoriu del subcontinente indiu^[1] El so creador foi Sher Shah Suri, un indiu d'orixe paxtu (Pathan) de la casa de Sur,^[1] que suplantó a la dinastía mogul como gobernantes del norte de la India mientres el reináu del segundu emperador mogol Humayun. Sher Shah ganó a Humayun na Batalla de Chausa (26 de xunu de 1539) y de nuevu na Batalla de Bilgram (17 de mayu de 1540).^[2]

La dinastía Suri controló casi tolos territorios ente lo que ye güei l'este d'Afganistán y Bangladex. Los ‘mogoles’ retirar al oeste, a Persia. Mientres los 17 años de la dinastía Suri el norte del subcontinente indiu foi testigu de desenvolvimientu ecnómico y reformes alministratives embriviendo la corrupción y la opresión de la xente.

A la muerte de Sher Shah en Kalindjar xubió al tronu'l so fíu pequeñu Islam Shah (1545-1553) que pudo caltener l'imperiu cohesionado frente a l'ambición de los nobles ‘afganistanos’ a los qu'intentó amenorgar el so poder territorial. Muertu en 1553 asocedió-y el so fíu Firuz Shah que foi asesináu por Mubariz Khan que lluchó pol tronu col nome de Muhammad Shah Suri. L'anarquía apoderar del reinu y el sistema alministrativu y financieru establecíu pol fundador fundióse; diversos príncipes Suris como Ibrahim Khan, Ahmad Khan y Muhammad Khan, apostáronse'l tronu en Lahore y en Bengala, y el gobernador de Gwalior, Tadj Khan remontóse. Ibrahim imponer en Delhi de volao pero tuvo que dexar el poder a Sikander Shah. Esti tracamundiu dexó la torna de Humayun qu'ocupó Lahore. El xeneral hindú Hemu morrió en llucha contra los mogoles na segunda batalla de Panipat; Adil-Shah Suri foi'l postreru soberanu, pero'l 23 de xunetu de 1555 Humayun entró de nuevu en Delhi restaurando'l imperiu Mogol.

Monarques de la dinastía Suri

Nome	Imaxe	Entamu reináu	Fin reináu
Sher Shah Suri Sultán		17 de mayu de 1540	22 de mayu de 1545
Islam Shah Suri Sultán		26 de mayu de 1545	22 de payares de 1553
Firuz Shah Suri Sultán		1553
Muhammad Adil Shah Sultán		1553	1555
Ibrahim Shah Suri Sultán		1555
Sikandar Shah Suri Sultán		1555	22 de xunu de 1555
Adil Shah Suri Sultán		22 de xunu de 1555	1556

1. ↑ ^{1,0 1,1} Kissling, H. J.; N. Barbour; Bertold Spuler; J. S. Trimingham; F. R. C. Bagley (1997). The Last Great Muslim Empires. BRILL, páx. 262-263, 302. ISBN 9004021043. Consultáu'l 20 de xunetu de 2011.
2. ↑ «Sher Khan». The Columbia Electronic Encyclopedia, 6a edición editorial=Columbia Encyclopedia. Consultáu'l 25 d'agostu de 2010.
3. ↑ Mughal Coinage Reserve Bank of India - RBI Monetary Museum,